Theo sách cổ Trung Hoa ghi chép lại, Lễ Động Thổ có từ năm 113 trước Công Nguyên, đó là năm Mậu Thìn, vua Hán Vũ thấy triều đình chỉ có tục tế Trời mà không tế Đất, nên họp lại nhằm bàn việc tổ chức Lễ Hậu Thổ tạ ơn Thần Đất. Ngày xưa, Lễ Động Thổ được tiến hành vào ngày mùng 3 Tết Nguyên Đán.
Tín ngưỡng dân gian của người Á Đông, việc làm nhà là một trong những việc hệ trọng nhất đời người. Với mong muốn người sống trong ngôi nhà mới được khỏe mạnh, gặp may mắn thì khi tiến hành làm nhà nhất thiết phải cúng động thổ để tuân thủ một số nghi thức quy định về mặt phong thủy. Việc xem ngày cúng động thổ rất quan trọng, phải chọn ngày lành, thành tốt, giờ Hoàng Đạo để làm lễ Cúng động thổ.
HƯỚNG DẪN CÁCH THỰC HIỆN NGHI THỨC CÚNG LỄ ĐỘNG THỔ KHI XÂY NHÀ ĐÚNG CÁCH
Bước 1: Chọn ngày lành, tháng tốt, giờ Hoàng Đạo
Việc xem ngày giờ tốt mang yếu tố quyết định bởi theo tử vi ngày tháng và năm phải hợp với tuổi của chủ nhà. Những người có tuổi phạm vào năm Kim Lâu, Hoang Ốc thì không nên xây dựng nhà cửa. Trong trường hợp cấp bách những người này khi làm nhà phải mượn người tuổi đẹp không phạm vào hai điều trên để làm lễ động thổ, khởi công dựng nhà.
Cần tránh những ngày xấu sau khi tiến hành cúng động thổ: Ngày Hắc Đạo, Sát Chủ, Trùng tang, Trùng phục…
Bước 2: Sắm lễ cúng động thổ
Ngoài việc xem ngày, giờ bước tiếp theo gia chủ cần chuẩn bị các vật phẩm cho buổi lễ đó. Có nhiều cách cúng khác nhau tùy vào tuổi, mạng số, phong thủy của chủ đất và tùy vào dụng ý của Pháp sư xem xét cho mảnh đất đó. Do đó, sẽ có nhiều nơi, nhiều người cúng mặn, cúng đồ chay, hoa quả…
Thông thường cúng động thổ để khơi công xây dựng một ngôi nhà ở thông thường như sau:
01 bộ tam sinh bao gồm: thịt lợn luộc, tôm luộc và trứng vịt luộc
01 con gà chọn gà trống, chân và mỏ đều vàng, mình vàng
01 đĩa xôi hoặc bánh chưng
01 chén muối
01 chén gạo
01 bát nước
03 ly trà
01 cốc rượu trắng
01 Bao thuốc lá
01 bộ quần áo Quan Thần Linh, mũ, hia tất cả màu đỏ, kiếm trắng
01 đinh vàng hoa
02 cây đèn cầy
05 lễ vàng tiền
05 cái oản đỏ
03 hũ muối – gạo – nước
Năm lá trầu, năm quả cau hoặc 3 miếng trầu cau đã têm
5 loại quả khác nhau xếp thành đĩa
Hoa cúng động thổ gồm 9 bông hoa hồng đỏ
Sắm lễ vật cúng động thổ công trình (cúng mở móng, sửa chữa, cất nóc..):
Mâm ngũ quả
Hoa tươi
Nhang rồng phụng
Đèn cầy
Gạo
Muối
Trà
Rượu
Nước lọc
Giấy cúng
Một bộ quần áo Quan Thần Linh, mũ, hia tất cả màu đỏ, kiếm trắng
Năm lễ vàng tiền
Năm cái oản đỏ
Bánh kẹo
Trầu cau
Chè
Xôi
Cháo trắng
Tam sên, 1 bộ (thịt luộc, tôm luộc, trứng vịt luộc)
Gà
Heo sữa quay (3,5kg – 4kg)
Bánh bao
Ly rót nước, rót rượu
Chén, đũa, muỗng
Bình hoa
Lư nhang
Bước 3: Tiến hành nghi lễ
Đối với gia chủ
Bày biện lễ vật lên một chiếc bàn nhỏ để giữa khu đất được thi công, chọn chỗ đất cao ráo, đẹp nhất.
Đốt hai cây đèn và thắp 07 cây nhang với nam và 09 cây nhanh với nữ.
Cắm 3 cây nhang trên mâm cúng, 3 cây dưới đất và 1cây (hoặc 3 cây với nữ)
Trang phục của chủ nhà chỉnh tềm thắp đèn nhang vái bốn phương, tám hướng rồi quay vào mâm lễ rồi khấn.
Đọc văn khấn động thổ xây nhà để xin làm nhà trên mảnh đất.
Sau khi cúng xong, hương gần tàn, gia chủ hóa tiền vàng, đồ hàng mã. Tiếp theo là rải muối gạo rồi tự tay cuốc những phát đầu tiên hoặc đặt viên gạch đầu tiên vào chỗ đào móng để trình với thần Thổ Địa xin được động thổ. Ngay sau đó tốp thợ đào móng có thể thi công.
Riêng 3 hũ muối – gạo – nước thì cất đi để sau này khi nhập trạch thì để ở. Sau này khi nhập trạch thì đem để nơi Bếp, nơi thờ cúng Táo Quân.
Cắm hoa cúng xuống công trình chứ không mang về nhà.
Nếu làm nhà nhiều tầng, mỗi lần đổ mái – lên tầng đều phải sắm lễ cúng vái.
Đối với đơn vị thi công
Sau khi gia chủ cúng xong, đơn vị thi công vào thắp nhanh cúng và khấn giống như bên trên. Lưu ý: Ngoài việc khấn thổ công thần đất thì khấn thêm tổ nghề để mọi việc tiến hành suôn sẻ.
Đối người mượn tuổi làm nhà
Cũng chuẩn bị đầy đủ lễ vật và các bước như trên. Nhưng trước đó phải làm giấy tờ bán tượng trưng khu đất đó cho người mượn tuổi lấy 100.000 đồng có làm giấy tờ (chủ nhà giữ).
Lưu ý: Khi cúng động thổ, người chủ đất phải lánh khỏi nơi làm nhà từ 50 m trở lên, sau khi hoàn tất việc động thổ mới trở về. Xây dựng nhà cao tầng, đổ mái lên tầng vẫn tiếp tục mượn người đó dâng hương, khấn lễ và gia chủ vẫn phải tạm tránh lúc làm lễ.
Đặc biệt khi nhập trạch, người mượn tuổi làm mọi thủ tục dâng hương, khấn thành lời bàn giao lại cho gia chủ. Lúc này chủ nhà làm giấy tờ mua lại với giá 100.000 đồng và khấn, lễ theo phần nhập trạch.
